Werk, inkomen en economie | Jaarverslag 2019

Portefeuillehouder(s): Baerveldt, Breunesse, Groothuismink, Krieger, Mutluer, Slegers

Programmadoelstelling en de rol van de gemeente

In Zaanstad gaan wonen en werken van oudsher hand in hand. De kracht en vindingrijkheid die deze combinatie vraagt is kenmerkend voor het Zaanse DNA. Zaanstad investeert hierin door het versterken van ontwikkelingskansen, het verbeteren van de vestigingsvoorwaarden voor het aantrekken van nieuw ondernemerschap en innovatiekracht. Een goede balans tussen wonen, werken en kwalitatief hoogwaardige voorzieningen maakt Zaanstad ook op de langere termijn tot een aantrekkelijke stad. Dat maakt het nog niet vanzelfsprekend dat iedereen meedoet in de maatschappij. Daarom bieden wij een vangnet voor inwoners die door omstandigheden niet zelfstandig in het eigen levensonderhoud kunnen voorzien en helpen hen om weer mee te kunnen doen.

Terugblik en realisatie 2019

Economie
De Zaanse economie draait op volle toeren. In de afgelopen drie jaar bedroeg de economische groei meer dan 3%. In de periode 2017-2019 kwamen er in totaal 3.400 banen bij. De groei is voornamelijk merkbaar in de gezondheidszorg, industrie, de bouw en horeca. Nog altijd is de arbeidsmarkt als zeer krap te bestempelen. Bedrijven krijgen vacatures niet altijd meer gevuld. In Zaanstad speelt dit met name voor technische en zorgberoepen.

Toerisme
De ontwikkeling en groei van de stad zet steeds verder door en zorgt daarmee voor gebieden die stuk voor stuk bewoners en bezoekers trekken. De beleving van de gebieden wordt gerichter door de ondernemers neergezet wat eraan bijdraagt dat bezoekers Zaanstad in zijn geheel beter weten te vinden. Neem bijvoorbeeld het Hembrugterrein waar in 2019 Het Hem is geopend, de stijgende populairiteit van de Zaanbocht in Wormerveer en het centrum van Zaandam waar mensen steeds vaker genieten van de horeca, de winkels bezoeken en de omliggende gebieden verkennen en niet te vergeten de Zaanse Schans, waar de bezoekersaantallen opnieuw zijn gestegen. Deze ontwikkelingen zetten echter druk op de omgeving. Het aandachtspunt blijft om de leefbaarheid te waarborgen.

Klimaatneutrale en circulaire stad
Op het gebied van duurzaamheid is een belangrijk resultaat de totstandkoming van het Zaans Klimaatakkoord 1.0. Dit is een openingsbod om in 2020 aan verschillende tafels gesprekken te voeren over diverse initiatieven. De transitie naar een klimaatneutrale en circulaire stad vraagt ook grote systeemwijzigingen. In 2019 is de realisatie van het eerste deel van het warmtenet en de aansluiting van de biomassacentrale als warmtebron tot stand gekomen. Dit is een belangrijke stap in de energietransitie. De gemeente is als aandeelhouder van het Zaanse Warmtenet ook beter in staat regie te voeren over de ‘uitrol’ van een open en flexibel warmtenetwerk. Verduurzaming van het eigen energiegebruik is een belangrijk speerpunt geweest in 2019. Hieraan is invulling gegeven door onder meer de gemeentelijke panden te verduurzamen.

Werk en inkomen
Sinds 2018 investeren we in een intensieve aanpak voor inwoners met een uitkering van de gemeente. We hebben veel meer uitkeringsgerechtigden in beeld en maken gezamenlijk afspraken over het maken van een stap richting de arbeidsmarkt. Dat kan een stap zijn richting werk, meedoen of het aanpakken van problemen die daarvoor in de weg staan. De resultaten van deze aanpak zijn duidelijk zichtbaar. We zien een groeiende uitstroom uit de uitkering naar werk, vooral ook inwoners die langer dan drie jaar afhankelijk waren van een uitkering. Door aandacht, een goed gesprek, en passende re-integratie trajecten stroomt een deel van de mensen van wie werd gedacht dat ze een onoverbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt hadden toch uitstroomt uit naar werk. Ook zien we dat een grote groep inwoners uit de uitkering stroomt nadat een rechtmatigheidstoets heeft plaatsgevonden.

Daarnaast zorgen de gunstige economische omstandigheden nog steeds voor een lage instroom in de uitkering. De combinatie met de intensieve aanpak heeft ervoor gezorgd dat halverwege 2019 de ambitie uit het coalitieakkoord al is bereikt om het aantal bijstandsgerechtigden met minimaal 350 mensen terug te brengen. Hierdoor lukt het om de taak binnen het rijksbudget uit te voeren en is er zelfs een groot financieel voordeel gerealiseerd. Het college had deze doelstelling voor 2020 beoogd. We gaan door met deze aanpak zodat we uiteindelijk iedereen in beeld hebben en ondersteuning bieden om uitkeringsgerechtigden naar de arbeidsmarkt te bewegen. De participatieopgave vraagt om consistent te investeren in deze inwoners om mobiliteit op de arbeidsmarkt en zelfstandigheid te stimuleren. Dat heeft effect op andere levensgebieden en leidt tot een vergroting van het welbevinden en welvaart onder inwoners.

Armoede
In 2019 is de nieuwe Armoede Agenda opgesteld met een bijbehorend uitvoeringsprogramma waarin de plannen staan om langdurige armoede te bestrijden. Extra aandacht is er voor kinderen in armoede en werkende armen. In de nieuwe Armoede Agenda werken we volgens de laatste gedragsinzichten van inwoners met financiële problematiek. De pilot Get a Grip en de toepassing van Mobility Mentoring als manier van omgaan met inwoners met financiële problemen zijn hiervan voorbeelden. Deze methodiek en werkwijze bieden handvatten voor inwoners om beter om te (leren) gaan met armoede en dragen bij aan het terugdringen van langdurige armoede.