Vormgeven voorbeeldfunctie verduurzamen energiegebruik gemeente Zaanstad
Er is uitvoering gegeven aan het Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan. Daarmee wordt stapsgewijze verbetering doorgevoerd. Concreet resultaat hiervan is de toepassing van LED-verlichting in het stadhuis. Hierdoor wordt tot 300.000 KWh bespaard (oftewel 12% van de energie). Er zijn ook verduurzamende maatregelen genomen op de Slachthuisstraat 63. Eris een oude gymzaal opgeknapt en van het gas afgehaald. Ook is inkoop van energiezuinigere ICT hardware en zonnepanelen op daken van eigen vastgoed gerealiseerd. De gemeente heeft dienstauto's aangeschaft die rijden op hernieuwbare brandstoffen, wat leidt tot de verduurzaming van het wagenpark. Ook is de gemeente overgeschakeld naar elektrisch handgereedschap voor het werk in de buitenruimte.

Er zijn dit jaar geen eigen gebouwen aangesloten op een warmtenet of een all-electric verwarmingssysteem. Wel wordt er uitvoerig en gedegen onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor het opwekken van duurzame zonne-energie. Dit onderzoek is nagenoeg afgerond.
De gemeente is in gesprek met partners over het leveren en afnemen van energie. Gemeentelijke medewerkers proberen op verschillende manieren de rol van ambassadeur van een CO2 neutrale stad op te pakken.

Energietransitieplan opstellen
Er is een Warmte Transitie Plan in concept opgesteld. Dit plan is input voor de Regionale Energie
Strategie (RES). Het Warmte Transitie Plan wordt in de eerste helft van 2020 in een bijgestelde versie
breder gedeeld en dient daarbij als input voor het gesprek met de gemeente en de stad over de
warmtetransitie.

Warmtenet uitrollen
Dit jaar is door WNZ en Bioforte gewerkt aan de realisatie van de biomassacentrale en hulpwarmtecentrales aan de Pascalstraat. Daarnaast is de aanleg van het netwerk gerealiseerd. Per eind 2019 zijn er minder aangesloten huizen (606 woningen) dan gepland (1558 woningen). Oorzaak hiervan is de stikstofproblematiek en de daarmee samenhangende start en ingebruikname van de biomassacentrale van BioForte Zaanstad aan de Pascalstraat. De discussie rond het gebruik van biomassa is sterk gepolariseerd. Ondanks dat de biomassacentrale van meet af aan als een transitiewarmtebron is aangemerkt, verhoogt de gekantelde maatschappelijke discussie de urgentie om snel(ler) alternatieve warmtebronnen voor het warmtenet te ontwikkelen.

Verduurzamen bestaande woningvoorraad
Er zijn zowel energiecoaches als klimaatcoaches opgeleid. Klimaatcoaches zijn in het leven geroepen na een motie en voeren bredere gesprekken over duurzaam leven met de straat / buurt / wijk. Daarnaast zijn eigenaren in 2019 tijdens informatieavonden en energiecafe’s geïnformeerd over collectieve inkoopacties en energetische verduurzamingsmaatregelen. Deze avonden zijn goed bezocht. Er is veel belangstelling voor de Stappensubsidie die begin oktober 2019 werd gepubliceerd. De regeling bestaat uit twee delen, de reguliere verduurzamingsactiviteiten en verduurzamingsactiviteiten die met funderingsherstel gepaard gaan.

Bedrijfsleven en industrie helpen omschakelen naar aardgasvrij
Dit jaar hebben de grote industriële bedrijven een overeenkomst ondertekend om samen met de gemeente stappen te zetten in de Energietransitie. Energiebesparing is de eerste stap om te komen tot CO2 reductie. Er wordt inzicht verkregen welke energiebesparende maatregelen bij bedrijven getroffen kunnen worden. Bedrijven worden actief benaderd en er zijn CO2-cafés georganiseerd. In 2019 heeft één CO2 café plaatsgevonden en is er bij ca. 30 bedrijven een energiescan uitgevoerd.
Er is een HIRB-subsidie van €100.000 toegekend voor de realisatie van 1666 zonnepanelen op het bedrijventerrein Molletjesveer-Noorderveld. Met de realisatie van de panelen is een bedrag van €400.000 euro gemoeid. De werkzaamheden zijn nog niet afgerond.
In het kader van de in 2019 afgekondigde informatieplicht uit de Wet milieubeheer hebben bedrijven voor 1 juli 2019 moeten melden welke energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar zij hebben getroffen. 324 bedrijven hebben zich gemeld. Dit is meer dan verwacht. De Omgevingsdienst heeft op basis van de verkregen informatie een dashboard ontwikkeld. Door op deze wijze informatie te ontsluiten richting gemeenten, kan de handhaving gerichter ingezet worden.
Naast bovenstaande activiteiten hebben bedrijven ook zelf actie ondernemen om te verduurzamen zonder dat de gemeente daar momenteel zicht op heeft.

Collectiviteit organiseren
In maart 2019 is het Europese samenwerkingsprogramma Empower 2.0 gestart en dit loopt tot eind 2021. Zaanstad is verantwoordelijk voor de algehele coördinatie, supervisie en management van het project. Het handelsplatform WeSpark is als pilot en partner ook onderdeel van Empower. Het doel hiervan is om (kennis over) lokaal eigenaarschap van energie-opwek te vergroten.
Eind 2019 is het Zaans Klimaatakkoord 1.0 gesloten met inwoners en partners van de samenleving. Dit is een bundeling van initiatieven van de stad en de basis voor verdere Klimaattafelgesprekken in 2020.

Ruimte creëren voor opwekking van duurzame energie
Er is gestart met de regionale energiestrategie (RES). Daarmee wordt inzichtelijk op welke plekken ruimte is voor duurzame opwekking.